Karp (Cyprinus carpio)

Występowanie 

Forma dzika występowała pierwotnie w Europie południowo-wschodniej i zachodniej Azji w zlewiskach mórz Egejskiego, Czarnego, Kaspijskiego i Aralskiego. Na skutek hodowli, której początki notowano we wschodniej Europie ok. XII i XIII w. oraz introdukcji został rozprzestrzeniony na terenie niemal całego świata. W warunkach naturalnych przebywa w wodach stojących lub wolno płynących. Występuje niemal we wszystkich strefach klimatycznych. Siedliskiem karpia są stawy, jeziora nizinne, w cieplejszych okresach występują w płytkich przybrzeżnych wodach, natomiast w chłodniejszych przy dnie.

 

Historia

Już z roku 350 p.n.e. pochodzą pierwsze wzmianki o karpiu. Znajdujemy je u samego Arystotelesa. O karpiu pisze też Pliniusz Starszy (23-74 p.n.e.) w swojej Historii Naturalnej. Karp pochodzi z dalekiej Azji Wschodniej, począwszy od dorzecza Amuru (Rosja) poprzez Mandżurię (Chiny) na zlewni Mórz Aralskiego, Czarnego i Kaspijskiego skończywszy. Najwcześniej karp został udomowiany w Chinach (V w p.n.e.). W Europie była to pierwsza ryba hodowana w sztucznych stawach zakładanych przy klasztorach. Od VII do XII wieku nastąpił szybki rozwój rybactwa w klasztorach majątkowych Belgii, Francji, Niemiec i na terenach Jugosławii. Jest jedną z najważniejszych ryb hodowlanych. Do Polski karp przeniesiony był na początku XIII wieku.

W Polsce stanowi połowę odławianych ryb słodkowodnych. Na świecie odławia się ok. 200 tys. ton karpia rocznie. Przez wędkarzy uważany za rybę waleczną i przebiegłą. W polskiej tradycji smażone mięso karpia jest jedną z potraw wigilijnych.

 

Opis [

• mocny tułów o płaskiej stronie brzusznej
• ubarwienie ciała - żółtobrunatne do ciemnobrunatnego - zależne od odmiany oraz warunków środowiskowych
• otwór gębowy końcowy z grubymi wargami i czterema wąsikami – dwa małe, na górnej wardze, i dwa większe, w kącikach pyska, wysuwalne górne szczęki
• płetwa grzbietowa pojedyncza, długa, początek przypada w najwyższym punkcie grzbietu przed nasadą płetwy brzusznej, koniec sięga nasady płetwy odbytowej, płetwa ogonowa nieco zaokrąglona, słabo wcięta, krótka płetwa odbytowa
• kolor mięsa: białe mięso (tłusta ryba), czerwone mięso (chuda ryba).
• brak żołądka

Odżywia się drobnymi zwierzętami wodnymi, owadami i ślimakami. W czasie żeru wydaje odgłosy przypominające mlaskanie. Bardzo ostrożny i płochliwy. Może żyć ponad 20 lat. Ryba bardzo płodna, na 1 kg masy ciała samicy przypada średnio 100–200 tys. ziaren ikry. W wodach polskich nie odbywa naturalnego tarła, z powodu zbyt niskiej temperatury wody. Odmiany hodowlane są wyższe, grubsze i bardziej odporne na choroby. Kotlina Oświęcimska jest jednym z głównych centrów hodowli karpia w Polsce. Rekordowa notowana waga 48,36 kg (w 1998 roku)

 

Odmiany 

• sazan – odmiana dzika, ciało pokryte grubą, dobrze osadzoną łuską, tworzącą jednolitą pokrywę, bywa mylony z amurem
• lustrzeń, karp królewski (dawniej karp galicyjski) - odmiana wyhodowana w Polsce, silnie wygrzbiecone ciało oraz rząd dużych łusek wzdłuż linii bocznej i w okolicach głowy
• karp pełnołuski
• karp drobnołuski
• karp hodowlany
• karp bezłuski (golec)
• karp koi – ozdobna odmiana w wielu wariantach z efektownym ubarwieniem – białe, zwykle z plamami pomarańczowymi, czerwonymi lub czarnymi. Często hodowane w ozdobnych zbiornikach przydomowych (stawach, sadzawkach i oczkach ogrodowych).Pochodzi z Japonii, ryba ma zwykle 30-40 cm długości, może dochodzić do 75 cm. Poszczególne odmiany hodowlane (ponad 100) różnią się zarówno ubarwieniem, jak i ułuszczeniem. Przebywa przy dnie, gdzie ryje podłoże i wygrzebuje rośliny. Żywi się głównie roślinami i glonami, a także drobnymi zwierzętami wodnymi. Jak wszystkie odmiany hodowlane, koi jest wrażliwa na zimną wodę.
• karp zatorski - unikalny gatunek miejscowego pochodzenia. Karp zatorski jest lustrzeniem o ułuszczeniu wieńcowym, strzałkowym lub siodełkowym i ubarwieniu oliwkowo - niebieskim

 

Ochrona

• Okres ochronny: nie ma
• Wymiar ochronny: 30 cm (nie dotyczy rzek)
• Limit dziennego połowu: 3 sztuki (łącznie z amurem białym, boleniem, brzaną, lipieniem, pstrągiem potokowym, szczupakiem i sandaczem)